تولید فلزات و نمک‌های صنعتی آن، به طور متداول از دو منبع اصلی اولیه و ثانویه انجام می‌پذیرد. منابع اولیه یا همان معادن فلزی، در کشور ایران از تنوع نسبتا جالبی برخوردار هستند؛ نظیر معادن سنگ آهن که در اکثر نقاط کشور وجود دارد، معادن مس که در کمربندی شمال شرق تا جنوب غرب کشور گسترده شده‌اند و سایر معادن نظیر تیتانیوم در منطقه سیستان و بلوچستان و …. . اما بسیاری از فلزات نیز هستند که یا ذاتا فاقد معدن(منابع اولیه) هستند یا کشور ایران از داشتن معادن آن‌ها محروم است. فلزاتی نظیر وانادیوم، کبالت، تنگستن، نیکل و …. از این دست فلزات هستند. تولید این فلزات عمدتا از منابع ثانویه در کشور ایران انجام پذیر است.
منظور از منابع ثانویه ضایعات صنعتی نظیر خاکستر احتراق سوخت‌های سنگین، ضایعات فلزی صنایع، پسماندهای صنعتی و پساب‌های آبکاری و کاتالیست‌ها است.
کاتالیست‌ها به عنوان یکی از حیاتی ترین مواد مصرفی صنایع مختلف نظیر صنایع غذایی، فولاد، نفت و پتروشیمی در ایران سالانه مصرف بسیار زیادی دارند که در چند سال گذشته کشور به سمت خودکفایی در تولید برخی اقلام آن رفته است. این مواد، پس از طی دوره عملیاتی خود در صنعت هدف و بعد از چند بار احیا حسب نوع محیط مصرفی، پس از مدتی به عنوان ضایعات و زباله صنعتی از محیط مورد استفاده خود خارج می‌شوند. در گذشته این ضایعات صنعتی که معدن بزرگی از گستره فلزات گوناگونی هستند، از کشور خارج می‌شدند. استحصال فلزات از این مواد -که در خارج از ایران امری متداول است- علاوه بر داشتن مزایای زیست محیطی(دفن و رهاسازی آن ها در محیط زیست به علت دارا بودن فلزات سمی نامناسب است) از جهت اقتصادی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در یک دهه گذشته، توجه به تولید فلزات از این منابع به صورت پراکنده در کشور ایجاد شده است. تولید فلزات مختلف از این منابع توسط بخش خصوصی علاوه بر اهمیت اشتغال زایی در کشور در زمینه بی نیاز سازی کشور از واردات و مقابله با خروج ارز برای تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع مختلف نظیر صنایع فولادسازی، آبکاری، شیمیایی و … حائز اهمیت است.
غنای بالای فلزات در این منابع در مقایسه با منابع اولیه(معدنی) و تمرکز و مقدار زیاد تولیدی آن این منابع را به منبعی جذاب برای تولید فلزات تبدیل کرده است.
گروه خط توانمندی طراحی، مدیریت و اجرای پروژه های مختلف در زمینه بازیابی فلزات را داراست. با ما تماس بگیرید.
مدیریت گروه خط
مشکلات موجود در ایران در زمینه بازیابی فلزات
اما بخش خصوصی برای راه اندازی واحد فرآوری مورد نیاز، در این حوزه علیرغم جذابیت‌های نام برده در بالا، با مشکلات عدیده‌ای رو به رو است که عملا امروز در کشور واحدهای تولید کننده زیادی که در این حوزه فعال باشند، قابل مشاهده و احصاء نیست.
مشکلات و موانع پیش روی این صنعت را می‌توان به شرح ذیل نام برد:
- قوانین دست و پا گیر و قدیمی محیط زیست و شهرک‌های صنعتی که کم‌تر شناختی نسبت به این صنعت دارا هستند.
- عدم وجود زیرساخت مناسب زیست محیطی برای این دسته از صنایع تولیدی در مناطق صنعتی نزدیک به شهر.
- وجود گروه‌های مافیایی که مانع از تامین کاتالیست پسماند برای واحدهای صنعتی مرتبط.
- اخلال در بازار و ممانعت از فروش محصول تولیدی توسط واردکنندگان مواد اولیه فلزی.
دو مورد اول به عنوان مشکل اصلی اکثر صنایع فعال در کشور برای همگان شناخته شده است. اما مشکل اصلی این کار، مورد سوم و چهارم است.
با توجه به زنجیره ارزش تولیدی این منابع که شرح آن بالاتر گذشت، برخی گروه‌های بعضا صنعتی با راه‌های غیر رسمی و بعضا غیر قانونی، شرایطی را در کشور ایجاد می‌کنند که عملا هیچ بخش خصوصی‌ای توان تامین کاتالیست مستعمل را با قیمت معقول (محاسبه بر اساس اصول علمی و تجاری) نداشته باشد. از طرفی فروش محصولات فلزی با نشان تجاری داخلی عملا ممکن نیست و شناخته شدن به عنوان تولید کننده در بازار، بدترین اتفاقی است که برای این واحد تولیدی رخ خواهد داد.
